Wielki człowiek, pedagog, pisarz i lekarz, Janusz Korczak powiedział kiedyś „nie ma dzieci są ludzie”. „Dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały…”. Każdy dorosły kiedyś był dzieckiem. Tak więc, podobnie jak każdy dorosły, dziecko jest właścicielem pewnych praw i wolności. Nazywają się one prawami człowieka. Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę i może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność. Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.
Konwencja o Prawach Dziecka w art. 1. definiuje „dziecko” jako „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność”. W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2000 roku o Rzeczniku Praw Dziecka „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności”.
Dziecko jako istota słabsza od dorosłych musi posiadać dodatkową ochronę przed siłą dorosłych. Taką ochronę gwarantują mu prawa dziecka zapisane w Konwencji o Prawach Dziecka, które podobnie jak prawa człowieka podzielone są według kategorii na prawa:
- Osobiste (umożliwiające rozwój dziecka): prawo do życia, prawo do tożsamości, prawo do rozwoju, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do informacji.
- Polityczne lub publiczne(dzięki którym dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa) i są to: prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do uczestniczenia w stowarzyszeniach.
- Socjalne –(są obowiązkami państwa i dorosłych do stworzenia odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka) i są ta: prawo do życia, prawo do godnych warunków i odpowiedniego poziomu życia, prawo do opieki zdrowotnej, prawo do odpoczynku.
- Ekonomiczne: umożliwiające dziecku przygotowanie się do niezależności materialnej od innych. Najważniejszym jest prawo do nauki.
Ratyfikując Konwencję o Prawach Dziecka, państwo i dorośli zobowiązali się do uznania dobra dziecka za najwyższy cel w traktowaniu człowieka – dziecka. Zobowiązali się także do przygotowania dziecka do dorosłego życia i ochrony dziecka przed wszelkiego rodzaju przemocą: niewolnictwem, handlem ludźmi, wykorzystywaniem seksualnym, pracą przymusową, udziałem w działaniach zbrojnych. Ponadto państwa zobowiązały się do dostosowania instytucji publicznych do działań na rzecz ochrony praw dziecka. W Polsce Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej ustanowiła instytucję Rzecznika Praw Dziecka, który stoi na straży praw i wolności każdego dziecka.
Opracowała: mgr Renata Torbicz
Dyrektor
Przedszkola Miejskiego nr 1
we Włodawie